Een 'onacceptabele' recensie

Kameropera schuimt noch bruist

Collectief van jonge kunstenaars
met de kameropera 'Schuim'
Odeon Zwolle, 15/9/2013
2 sterren

  

Mozart

 door Margaretha Coornstra

“Een sprankelende en komische theateropera” was ons beloofd, met “hilarische situaties, intriges en verrassende machtswisselingen.” Plaats van handeling is een repetitieruimte; de handeling zelf draait om de relatieproblematiek van drie operazangers en een pianiste. De muzikale inhoud bestaat uit twaalf Italiaanstalige operafragmenten van Mozart, Bellini, Donizetti en Puccini. Deze (niet nader toegelichte) bloemlezing wordt bijeengehouden door een flinterdun ‘script’ van Yvonne Kroonenberg, die gelukkig ook betere dingen op haar naam heeft staan.

[De zangers] kunnen alle drie bogen op fraai stemmateriaal en een verdienstelijk niveau. Toch wordt hun zang nogal eens ontsierd door onzuivere intonatie, slordige toonvorming, haperende ademtechniek en veel gemiste topnoten.
Ach, dat zou nog wel te verdragen zijn, als hun spel dit compenseerde. En weliswaar poogt Van de Wetering wat leven in de brouwerij te brengen, maar nergens ontstijgt V's acteerwerk het niveau van een bonte avond op de middelbare school. De voorstelling sleept zich landerig voort, zonder hoogte- of dieptepunt. Zouteloze grapjes leiden hooguit tot enig welwillend gelach vanuit de zaal, al klinkt dat minder spontaan dan bemoedigend.
De vraag welke lading de meerduidige titel ‘Schuim’ zou moeten dekken, blijft onbeantwoord. Evenmin is duidelijk waartoe de koddig-stijve motoriek en mallotige kledij van de pianiste dienen. En waarom laat regisseur Boris Sagan de personages alsmaar doelloos rondklooien met een even doelloze banier op de achtergrond? Waarom hamert hij niet op meer tempo en betere verstaanbaarheid?
Dat sommige bezoekers besluiten om na de pauze niet terug te keren, wijst op een vooruitziende blik: de tweede helft blijkt nóg langdradiger. Des te pijnlijker dat dit gezelschap zijn productie vermetel aankondigde als “Schuim, een bruisende theateropera”. Want deze voorstelling schuimt noch bruist.

(de Stentor, 16-09-2013)

Bellini

De eerste veeg uit de pan kwam van een twitterende 'ondernemer' in de financiële sector, die blijkens zijn bio een vrouw en drie kinderen heeft, wielrent en christen is.

@Coornstra het is maar goed dat je freelancer bent, waardeloze recensie in @De_Stentor nergens onderbouwd.

Gelukkig kan het ook anders:

Aan Margaretha Coornstra,

Nog nagenietend van de voorstelling in Odeon besloot ik eens op internet te zoeken waar het ensemble Vliegwiel in de omgeving van Zwolle uitvoeringen geeft. Al snel kwam ik op de site van de Stentor terecht en heb ik met stijgende verbazing uw recensie gelezen.
Ik kan mij in het geheel niet vinden in uw observaties en vraag mij af of u wel bij dezelfde voorstelling heeft gezeten? (...)
...Ik zou het erg op prijs stellen als deze reactie op de website wordt geplaatst met naam en toenaam. Zodat deze jonge musici hopelijk niet in hun enthousiasme en doortastendheid worden geremd door uw onacceptabele recensie.

Hartelijke groeten,
Greta ...

Die 'hartelijke groeten' troffen mij toch weer positief. Hier sprak iemand vanuit haar emoties - ontgoocheling, verontwaardiging, compassie - die mij nochtans voldoende in mijn waarde liet om de dialoog aan te gaan. Dus schreef ik: 

Geachte mevrouw ...,

Dank voor uw reactie, die van grote betrokkenheid getuigt.
Fijn ook dat u in elk geval van deze middag hebt genoten.

Ik heb - neemt u dat van mij aan! -  deze recensie met grote tegenzin geschreven. Ik sta bekend als iemand die doorgaans graag en vooral het positieve benadrukt.
Echter, de formule van deze voorstelling was allerminst uniek. Sterker nog: ik heb in de ruim 25 jaar dat ik muziekrecensies schrijf, heel wat jonge musici ditzelfde soort combinaties (operafragmenten met Nederlandstalige dialogen) zien uitvoeren en dan op een (veel) hoger niveau. Tegenover al die mensen – die ik dan vier sterren pleeg te geven – zou het oneerlijk zijn om een uitvoering als deze met meer dan twee sterren te honoreren.
Ik wil hieraan toevoegen dat [dit gezelschap] uitdrukkelijk professionaliteit pretendeerde.
Ware “Schuim” aangekondigd als een amateurvoorstelling, dan zou ik met andere maten hebben gemeten.

(...)

Ik heb in mijn recensie overigens meteen benadrukt dat alle vocalisten over fraai stemmateriaal beschikten. Echter, de technische onvolkomenheden waren te talrijk voor mensen die al zijn afgestudeerd. Ik wil daaraan toevoegen dat ook de regie en het script de zangers parten speelden. Het was natuurlijk niet voor niets dat meerdere mensen – doorgewinterde kenners – in de pauze Odeon verlieten met de opmerking: “Dit is gewoon gênant, dit kan écht niet!”

Ik ben volledig met u eens dat jonge artiesten moeten worden aangemoedigd. Maar niet om prematuur te scoren met een naar mijn mening onvoldragen productie. Daar word je als jonge kunstenaar echt niet beter van, terwijl je door kritiek juist kunt groeien! Ik heb er dan ook alle vertrouwen in dat de uitvoerenden door recensies als deze alleen maar wilskrachtiger zullen worden.

Vriendelijke groet,

Margaretha Coornstra