 |
| Gerard Zuyderhoff & Regina Ederveen |
door Margaretha Coornstra
Dat Vincent van Gogh bij zijn leven werd verguisd, is algemeen
bekend. Evenals het bestaan van zijn broer Theo, die in Parijs een kunsthandel
dreef. Maar de relatie tussen beide domineeszonen laat zich niet in een paar
woorden vangen.
Klarinettist Gerard Zuyderhoff wijdde er een concertprogramma aan. Het idee rees tijdens een radioprogramma, nu bijna anderhalf jaar geleden, waarin werd voorgelezen uit het boek ‘Hij was mijn broer…’ ('C'était mon frère', 2006) van Judith Perrignon. Zuyderhoff: “Fragmenten uit de 800 brieven die Vincent schreef aan Theo: over het vak, over zijn leven, over filosofie, aangevuld met gefingeerde antwoorden zoals Theo die had kúnnen geven. Dat was zo fijngevoelig en poëtisch gedaan, dat ik meteen besloot: hiermee wil ik iets doen.”
Klarinettist Gerard Zuyderhoff wijdde er een concertprogramma aan. Het idee rees tijdens een radioprogramma, nu bijna anderhalf jaar geleden, waarin werd voorgelezen uit het boek ‘Hij was mijn broer…’ ('C'était mon frère', 2006) van Judith Perrignon. Zuyderhoff: “Fragmenten uit de 800 brieven die Vincent schreef aan Theo: over het vak, over zijn leven, over filosofie, aangevuld met gefingeerde antwoorden zoals Theo die had kúnnen geven. Dat was zo fijngevoelig en poëtisch gedaan, dat ik meteen besloot: hiermee wil ik iets doen.”
Samen met harpiste Regina Ederveen stelde Zuyderhoff een
programma samen dat het relaas van de broers Van Gogh omlijst met muziek van Franse
tijdgenoten als Ravel en Poulenc. Naast het klarinetspel neemt hij – als fervent
literatuur- en theaterliefhebber - ook de tekstvoordracht op zich. Zijn passie
voor deze vorm van cross-over ontdekte hij bij tijdens liedprogramma’s met het MidasEnsemble, waarvan hij ook deel uitmaakt. “Ik vond zó leuk om iets over de
geschiedenis te vertellen en toepasselijke poëzie voor te lezen, dat ik dit geleidelijk
ging uitbouwen. Iemand als Henk van Ulsen is daarbij een motor geweest. Al
jaren was ik gefascineerd door zijn solovoorstellingen met literatuur en
muziek, zoals ‘Job’ en ‘Prediker’. Toen hij in 2007 bij ons thuis de try-out deed
van ‘Dood in Venetië’, durfde ik hem wel te vragen of hij mij wilde coachen.”
Wat is voor Zuyderhoff de kern van dit Van Gogh-programma? “De intense liefde tussen die broers. En de spagaat van Theo: hij wil Vincent ondersteunen, maar zit als kunsthandelaar opgescheept met een enorm aantal doeken dat hij niet kwijtraakt, en intussen ziet hij hoe Vincent dáár weer onder lijdt… Wat ik ook zo prachtig vind, is dat Vincent desondanks tot het laatste toe doorgaat met schilderen, hij kan niet anders, hij voelt dat het móet. Je zou hem visionair kunnen noemen.”
Vincent sterft in 1890; een halfjaar eerder dan Theo, die dan al ernstig ziek is. Als laatste gebaar van waardering en genegenheid maakt Theo vanaf zijn sterfbed nog plannen voor een overzichtsexpositie van Vincents werk – niet meer beseffend dat die expositie de aanzet zal worden van diens wereldwijde erkenning, als één van de grootste schilders ooit.
Wat is voor Zuyderhoff de kern van dit Van Gogh-programma? “De intense liefde tussen die broers. En de spagaat van Theo: hij wil Vincent ondersteunen, maar zit als kunsthandelaar opgescheept met een enorm aantal doeken dat hij niet kwijtraakt, en intussen ziet hij hoe Vincent dáár weer onder lijdt… Wat ik ook zo prachtig vind, is dat Vincent desondanks tot het laatste toe doorgaat met schilderen, hij kan niet anders, hij voelt dat het móet. Je zou hem visionair kunnen noemen.”
Vincent sterft in 1890; een halfjaar eerder dan Theo, die dan al ernstig ziek is. Als laatste gebaar van waardering en genegenheid maakt Theo vanaf zijn sterfbed nog plannen voor een overzichtsexpositie van Vincents werk – niet meer beseffend dat die expositie de aanzet zal worden van diens wereldwijde erkenning, als één van de grootste schilders ooit.
© Margaretha Coornstra i.o.v. de Stentor, 5-1-2013
