zondag 12 april 2015

‘Lutherse’ zwaantjes in het Agnietenklooster



door Margaretha Coornstra


ELBURG – De lege Kloostertuin bij het Museum Elburg biedt een sneue aanblik. Het miezert, en daarom is het gezelschap uitgeweken naar het Museumcafé. Onder de bakstenen gewelven van het voormalig Agnietenklooster geurt het naar versgebakken brood. Bij het kaarslicht van de lantaarns tuigen tientallen kinderen hun palmpaasstokken op. Ouders knippen repen crêpepapier in eigeel, biggetjesroze en fuchsiapaars voor de kleintjes, die de kleurige stroken om de stokken wikkelen. Twee paashazen van menselijke afmetingen gaan rond met dienbladen vol paaseitjes.
 
Her en der liggen de buxustakjes om in de broodzwaantjes te prikken. Ook steken kinderen pastelkleurige schuimpjes en spekkies op cocktailprikkers en doorboren daarmee het zwanenlijf. Rowan (3) heeft zijn stok al vrij snel af. Maar een ernstige kijkende, volwassen man knutselt langdurig en geconcentreerd aan een strooien krans rondom het kruis, ingenieus versierd met levensgrote kuikens en eieren. Daaraan komt een kaartje te hangen met de naam van een 8-jarige. Straks komt een jury beoordelen wie de mooiste palmpaasstok heeft gemaakt.
 
Waarom hebben palmpaasstokken meestal een kruisvorm? Zeycan (8): “Dan blijft het brood er beter op vastzitten!” Sanne (ook 8) deelt haar mening: die liggende balk dient als steun. Maar wat ís Palmpasen nou precies? Sanne: “Dan vieren we dat de Here Jezus is opgestaan. Want Hij was eerst aan het kruis gestorven.” Aha, misschien heeft die kruisvorm daar ook mee te maken? “Ja, ook dat,” beaamt ze.
Sanne heeft het bijna goed, maar eigenlijk herinnert Palmpasen ons aan de zogeheten Intocht in Jeruzalem, vertellen de jeugdige vrijwilligsters Alice, José en Lisanne. Vijf dagen voor de kruisiging kreeg Jezus daar nog een koninklijk onthaal: “Mensen legden kleden op straat waar de ezel overheen kon lopen en ze zwaaiden met palmtakken.”
 
Dat broodzwaantje is trouwens ook bijzonder. Doorgaans heeft zo’n palmpaasbrood de vorm van een haan: symbool van de zonsopgang, net als de weerhaan op een kerktoren. Zo niet in Elburg. Museumdirecteur Annemarie van Hout heeft de herkomst nagevraagd: “Dat zwaantje is overgewaaid uit Kampen. De Lutherse kerk daar heeft geen haan, maar een zwaan op de torenspits! De witte zwaan is namelijk het attribuut van Luther, als een symbool van reinheid.”
Ja, het is opmerkelijk dat een vooral reformatorische gemeente als Elburg deze traditie blijft huldigen, bevestigt Van Hout. “Maar de religieuze component is ook deels verdwenen. Het is meer een volksgebruik geworden.”



(i.o.v. de Stentor, maart 2015)

Geen opmerkingen:

Een reactie posten