Moluks muziektheater over wrok en verzoening

Julya Lo'ko & Alex Lekatompessy in KRUIT! - Foto Jean van Lingen

door Margaretha Coornstra

“Eigenlijk zou ik de tekst willen meenemen en thuis op me laten inwerken,” verzucht een mevrouw na afloop. En inderdaad: het rijke script van Frank den Os komt sneller voorbij dan je zou wensen, met zijn prachtig vloeiende stijl en diepzinnige oneliners als ‘Terreur is theater’ (volksheld Pattimura) of ‘Het grootste kwaad komt soms uit liefde voort’ (personage Maria).
Overigens blijkt enige historische voorkennis wel handig om de verhaallijn te kunnen volgen. Plaats van handeling is Fort Duurstede op het eiland Saparua. In de nacht van 16 mei 1817 werd hier het gezin van resident Van den Bergh afgeslacht, en wel door opstandelingen onder leiding van Thomas ‘Pattimura’ Matulesija. Slechts het zesjarige zoontje Jean Lubbert (hier als volwassene gespeeld) overleefde het. De Molukse Maria Pattiwaël ontfermde zich destijds over het gewonde kind, dat ze een halfjaar later weer moest afstaan aan de Nederlanders.

In ‘KRUIT!’ komen alle betrokkenen bijeen en blikken terug. Interessante vondst is een Molukse godsdienstleraar, ‘guru Risakotta’, als het geweten van de groep. Diepgravende dialogen halen loyaliteitsconflicten, gekrenkte trots en verdrongen schuldgevoelens naar boven. Opmerkelijk is dat geen van de personages vrijuit gaat; niemands motieven waren volledig zuiver.
De choreografie is even expressief als esthetisch, en het combo (gitaar, keyboard en percussie-instrumenten als tifa en gong) toont een waaier van stijlen. Julya Lo’ko bewijst zich wederom als vocaliste van formaat. Meeste indruk maken echter haar duetten met Nel Lekatompessy. Zo wordt de psalm - devoot gezongen in het Maleis, omgeven met sluike orgelklanken - een ontroerend kantelmoment: vanaf hier verzacht zich de woede tot verdriet. En uiteindelijk gloort er een begin van verzoening aan de horizon.

DeltaDua met ‘KRUIT!’. Regie: Anis de Jong. Odeon Zwolle, 9/4. 4 sterren.
Nog te zien: Deventer 10/4, Almelo 11/4, Arnhem 19/4, Den Haag 3/6 en 7/6.

(i.o.v. de Stentor, 11-4-2015)